DILI, TIMOR-LESTE (11 Outubru 2019) — Banku Dezenvolvimentu Aziátiku (ADB) no Governu Timor-Leste marka tan faze foun ida kooperasaun nian hafoin transferénsia operasaun ADB nian iha Timor-Leste ba ninia Departamentu Rejionál Sudeste Aziátiku husi Departamentu Rejionál Pasífiku nian. Transferénsia ida ne’e, ho rekizitu governu nian, válidu hahú iha loron 1 Outubru 2019.

Atu marka tranzisaun refere, iha loron 11 Outubru ekipa ADB nian lidera husi Diretór Jerál ba Sudeste Aziátiku, Sr. Ramesh Subramaniam, diskute oinsá atu hametin relasaun entre ADB no Timor-Leste ho ofisiais governu nivel-altu sira. Inklui Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, Ministra Finansa Interinu no Governadora ADB Sra. Sara Lobo Brites,  Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun, Sr. Dionisio da Costa Babo Soares, no Ministru Obras Públika, Sr. Salvador Soares dos Reis Pires. Diretór Ezekutivu ADB foun ne’ebé reprezenta Timor-Leste mós partisipa iha enkontru ho ADB nia Diretór Misaun foun ba Timor-Leste, Sr. Sunil Mitra.

“Ami apresia parseria ho ADB no espera atu hametin liután ami-nia kooperasaun ne’e ba tempu naruk,” hateten Sr. Babo Soares.

Sra. Brites hateten katak Timor-Leste hakarak atu eztende kooperasaun ho ADB no nasaun sira seluk iha Sudeste Aziátiku. “Parseria entre ADB no Timor-Leste iha promesa atu bele sai signifikativu liután,” tenik nia. “Banku ne’e sai ona parseiru ne’ebé konsistente no responsivu hodi mobiliza rekursu no apoiu tékniku iha territóriu Ázia nia laran, no ita espera katak serbisu hamutuk ida ne’e bele ajuda hadi’a liután kualidade moris husi ita nia povu.”

Delegasaun ADB nian ne’e inklui ofisiais sira ne’ebé responsabiliza ba ADB nia operasaun iha Sudeste Aziátiku iha area transporte, enerjia, agrikultura, no bee-moos ho servisu urbana sira, nomós kooperasaun rejionál ho integrasaun.

“ADB iha kometimentu atu apoia Timor-Leste hodi alkansa ninia objetivu sira deenvolvimentu nian,” hateten Sr. Subramaniam. “Ami kontente tebes atu ajuda nasaun ne’e hodi hadi’a ninia konektividade no hametin ligasaun entre nasaun sira seluk iha Sudeste Aziátiku. Ho rekursu naturál ne’ebé barak, populasaun joven no dinámiku, no fatin ne’ebé estratéjiku iha Sudeste Aziátiku nia-laran, Timor-Leste bele harii ekonomia ne’ebé metin no reziliente hodi fó benefísiu ba ninia emar no jerasaun sira tuir mai.”

Delegasaun ADB nian informa ba governu kona-ba ADB ninia serbisu iha nasaun sira membru ASEAN nian ho Timor-Leste, no ko’alia mós kona-ba progresu husi Memorandu Entendimentu ne’ebé asina iha fulan Maiu 2019 husi Ministru Finansas Indonezia, Ministru Finansas Timor-Leste, no ADB ho intensaun atu hametin kooperasaun rejionál no integrasaun. ADB daudauk ne’e serbisu hamutuk ho nasaun rua ne’e atu redús barreira ka impedimentu sira iha fronteira tantu ba transporte terrestre no aeru, nomós hodi simplifika prosedimentu ba jestaun fronteira nian. iha akordu ne’e, Timor-Leste mós serbisu hamutuk ho governu Indonezia atu promove negósiu animal no turizmu.

ADB iha kometimentu atu alkansa Rejiaun Ázia no Pasífiku ne’ebé prósperu, inkluzivu, reziliente, no sustentavel, no iha tempu hanesan bele sustenta esforsu hodi halakon ki’ak. iha 2018, ADB fornese empréstimu no subsídiu foun ho montante billaun $21.6. ADB estabelese iha 1966, ho nasaun membru hamutuk 68 – nasaun 49 mak mai husi rejiaun ne’e.

Media Contact